Pilootproject 'Waarderen van immaterieel cultureel erfgoed'
In het immaterieel-erfgoedbeleid nemen erfgoedgemeenschappen een centrale plaats in. Zij zijn eigenaar, drager, beoefenaar, expert, supporter, ... van hun immaterieel-erfgoedpraktijk. Sinds 2006 wordt ICE in Vlaanderen participatief geïnventariseerd via de Inventaris en www.immaterieelerfgoed.be. Dit proces gaat van bij het begin samen met waardering vanuit de betrokken erfgoedgemeenschappen. In dit pilootproject wordt gezocht naar een waarderingsmethodiek die bij een bredere groep gemeenschappen ingang vindt en de bestaande ICE-collectie kan verrijken.
Het pilootproject 'Waarderen van ICE' zet in op de verbreding en verdieping van het inventariseren van immaterieel cultureel erfgoed (ICE) in Vlaanderen (inclusief Brussel). Concreet vertrekt het van twee grote lacunes: een gebrek aan een grotere diversiteit van ICE-elementen en ICE-participanten in werkinstrumenten zoals het platform www.immaterieelerfgoed.be en de Inventaris Vlaanderen, en een gebrek aan expliciete cases van waarderingsmethodes en onderzoek voor ICE op nationaal en internationaal vlak. Meer specifiek beoogt het project via kwalitatieve onderzoeksmethodes beter grip te krijgen op de verscheidenheid van ICE en zijn gebruikers en meer inzicht te verwerven in waarderingsprocessen bij ICE-gemeenschappen, -groepen en -individuen.
Het pilootproject bestaat uit twee deeltrajecten: de creatie van ‘personae’, een reeks van portretten van fictieve gebruikers die samen de diversiteit van ICE, zijn gebruikers en hun engagement uitdrukken, en de uitbouw van een waarderingsinstrument dat gestoeld is op principe van UNESCO: “each community, group or individual should assess the value of its own intangible cultural heritage and this intangible cultural heritage should not be subject to external judgments of value or worth” (Ethics and Intangible Cultural Heritage, 6). Dit kader laat toe om in te gaan op minder expliciet belichte aspecten van waarderingsprocessen, waaronder waardenbegrip en waardentoekenning, de invloed van de verhouding of het engagement van gebruikers t.a.v. ICE en de dynamiek tussen deze gemeenschappen, groepen of personen en buitenstaanders zoals experten. In dit opzicht is het te ontwikkelen instrument veeleer op te vatten als een waardedetectietool en minder als een waardecriteriatool.
De personae kunnen worden aangewend als toetsingskader en instrument in de sector om na te gaan of o.m. doelstellingen, begeleiding en processen voldoende rekening houden met de verschillende noden en wensen, terwijl de waarderingstool als model voor het waarderen van ICE in een Vlaamse beleidscontext en de opgedane kennis en ervaring die uit dit traject voortkomen, verder kan worden afgestemd en geïntegreerd met de waarderingsmethodes, basisnormen en toolbox van het waarderingstraject in de sector o.l.v. FARO.
Een initiatief van tapis plein i.s.m. het ICE-trekkernetwerk, met steun van de Vlaamse Overheid (Pilootprojecten waarderen)