Jongeren in vrije tijd en erfgoed

Vanaf 2010 tem begin 2013 is tapis plein volop in de wereld van jongeren gedoken. Ons doel was het opbouwen van expertise met betrekking tot werken met jongeren in vrije tijd en erfgoed. Verschillende organisaties in de erfgoedsector zijn immers op zoek naar het hoe en wat te doen voor en met jongeren in vrije tijd. Tapis plein zette niet alleen zelf een laboproject (Onvoltooid Verleden Tijd) op poten, maar werkte ook intensief mee aan een praktijktraject vol experiment en reflectie (Maks!erfgoedactie) op het thema. Het resultaat is pak ervaring, die tezelfdertijd en nadien op verschillende manieren met de sector werd gedeeld.

ACTIES

 14-18: Jongeren in vrije tijd en erfgoed. Wat, hoe en waarom in theorie en praktijk. 

Als sluitstuk van deze werkingslijn werd op 22 februari 2013 een praktijkgerichte studiedag georganiseerd: hoog tijd om alle opgedane expertise te delen, te verrijken en te toetsen aan allerhande andere ervaringen van binnen en buiten het erfgoedveld. Alle presentaties en de resultaten van de jongerenbevraging na Missie Miseur vind je op E-land. Een heleboel boeiende praktijkuitwisseling werd hieronder in een aantal documenten gebundeld en bij AmuseeVous kan je tips en tricks voor een succesvolle jongerenwerking downloaden. Tenslotte vertaalden we een aantal eeuwenoude oneliners naar actuele adviezen voor het werken met jongeren in vrije tijd en erfgoed in stickervorm.

Of hoe een sluitstuk voor vele anderen ook een vliegende start kan zijn! 

Meer lezen? Download tientallen redenen om met jongeren en erfgoed te werken. Maak gebruik van ervaringen en gouden tips van anderen. Bekijk de stickers en laat je hieronder in één twee drie duidelijk maken wat je best wel of niet doet om jongeren te bereiken!

 Praktijktraject jongeren in vrije tijd en erfgoed

In mei 2011 heeft tapis plein i.s.m. Faro en Erfgoedcel Mechelen een praktijktraject opgestart over werken met jongeren in vrije tijd en erfgoed. De bedoeling van dit traject is om samen met uiteenlopende organisaties uit het culturele en onroerende erfgoedveld een Weg met Maks!actie op poten te zetten. Gelijklopend met dit praktische labopoject wordt op E-land een uitgebreid dossier over het thema aangevuld. Praktijkverhalen, onderzoeken en nuttige tips worden gebundeld in combinatie met de eigen zoektocht naar antwoorden op een aantal kernvragen rond werken met jongeren, onder andere bij pedagogen en professionals uit verschillende sectoren. Dit online dossier is bedoeld als brede kennisdeling met de erfgoedsector.

Als sluitstuk van dit traject, wordt op 22 februari 2013 een praktijkgerichte studiedag georganiseerd: hoog tijd om alle opgedane expertise te delen, te verrijken en te toetsen aan allerhande andere ervaringen van binnen en buiten het erfgoedveld. Zet deze datum alvast in je agenda!

Een samenwerking tussen FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed, Erfgoedcel Mechelen, Maks! en tapis plein vzw.

 Vind ik leuk!? Praktijkuitwisseling over jongeren en erfgoed

De vrijetijdsbesteding van jongeren invullen met erfgoed op een eigentijdse manier: hoe begin je er aan, waar vind je jongeren en hoe maak je ze warm voor erfgoed? Kan je twee verschillende leefwerelden harmoniseren en moet dat eigenlijk wel? De praktijkmiddag “Vind ik leuk!? Praktijkuitwisseling over jongeren en erfgoed” op woensdag 7 maart 2012 biedt volop inspiratie, praktijkervaring en prikkelende gesprekstof. Geen theorie, maar eerlijke presentaties van twee afgewerkte jongerenprojecten (15-19 jaar) en vooral praktische kennisdeling via interactieve rondetafelgesprekken tussen de deelnemers.

Bekijk de projectpresentatie van Onvoltooid Verleden Tijd  of download de terugblik en praktijkervaring uit Onvoltooid Verleden Tijd.

Download de presentatie van Steunpunt Jeugd en de verslagen van de rondetafels.

Een organisatie van de provincie West-Vlaanderen, de West-Vlaamse Erfgoedcellen, Variaties vzw, de Veerman en tapis plein.

 Praktijkgemeenschap jongeren in vrije tijd en erfgoed

Werken met jongeren rond erfgoed is geen evidentie. Naar aanleiding van het O.V.T.jongerenproject van tapis plein vzw werden op 24 juni 2010 ervaringen, vragen, ideeën en bedenkingen gedeeld met andere ervaringsdeskundigen of experimenteerders in een praktijkgemeenschap. Zonder druk van mogelijke output of resultaten en zonder meer vooropgezette doelstellingen dan kennismaken en kennisdelen zaten een 15-tal mensen hierrond samen. Een positieve ervaring die smaakt naar meer!

Makelaardij in erfgoed

Erfgoed brengt mensen samen. Het gaat immers om objecten, documenten en immateriële aspecten die we graag willen doorgeven aan de toekomst. Juist daarom is het belangrijk om het gesprek over erfgoed op gang te houden en ervoor te zorgen dat dit erfgoed steeds opnieuw een actuele betekenis kan krijgen.

Nog niet zo heel lang geleden dook de term 'makelaar' op in erfgoedland. Het gaat hier niet om commerciële handelaars in monumenten, noch om tussenpersonen bij kansspelen, maar wel om mensen die bruggen kunnen bouwen, ontmoetingen mogelijk maken en verbindingen leggen tussen allerlei betrokkenen. Telkens met de bedoeling het erfgoed nieuwe betekenissen te geven en netwerken rond het erfgoed te laten ontstaan.

Deze makelaars zijn kraks in het loslaten. Zij staan open voor nieuwe ideeën en laten iedereen aan het woord. En dat levert niet alleen nieuwe inspiratie of concrete projecten op, maar ook aangename 'neveneffecten' zoals onverwachte ontmoetingen en kruisbestuivingen.

Dat klinkt allemaal fantastisch, maar hoe breng je dit in de praktijk? FARO, tapis plein vzw en KATHO-IPSOC proberen via verschillende acties de theorie scherp te krijgen en de praktijk te stimuleren. Ook de komende jaren staan nog heel wat makelaarsplannen op stapel!

Meer lezen? FARO Makelaardij (pdf), Visietekst publicatie Makelaardij (pdf), Presentatie Makelaardij (pdf).

ACTIES

 Makelaardij in erfgoed. Een vak apart? Netwerking en gemeenschapsvorming als agogische opdracht in erfgoedland.

Op initiatief van KATHO-ipsoc en in samenwerking met FARO, VIOE en tapis plein wordt onderzocht wat het concept ‘Cultural Brokerage’ oftewel Makelaardij in een Vlaamse erfgoedcontext kan betekenen. Makelaardij stelt de verbindende rol centraal: connecties maken tussen betrokkenen allerlei, om zo mogelijke netwerken te creëren, of liever gemeenschappen, rond het erfgoed. 

Op 18 mei 2010 werd samen met allerlei geïnteresseerden antwoorden gezocht op volgende vragen: Wat is het specifieke van de makelaardij? Op welke manieren wordt het aangepakt? Waarin schuilen de mogelijkheden voor het erfgoedveld? Wat is het profiel van een ‘makelaar’? Welke competenties voor makelaardij komen dan in het vizier? … Naast een theoretische intro op het begrip makelaardij, gevolgd door een presentatie van enkele makelaars uit de praktijk bevatte het programma ook een worldcafé om samen met de deelnemers dieper in te gaan op de rol en competenties van een makelaar(sorganisatie). 

Meer lezen? Download de bijdrage van tapis plein (pdf).

 Makelaardij in erfgoed. Praktijkkennis voor Bruggenbouwers. PUBLICATIE

Het boekje ‘Makelaardij in erfgoed. Praktijkkennis voor Bruggenbouwers.’ bundelt een scala aan stemmen uit de makelaarspraktijk, bijeengebracht rond een visietekst die het resultaat van de studiedag ‘Makelaardij in erfgoed? Een vak apart?’ vormde. Deze visietekst bezorgden we via de formule van een kettingbrief aan een aantal lezers van binnen en buiten het erfgoedveld. Hun reacties op de tekst en op elkaar hebben we gebundeld.  Verder diepten we de makelaarspraktijk  uit in een brede reeks interviews met medewerkers van verschillende musea, archieven, onderwijs, erfgoedcellen en -fora, cultuurbeleid, de sociaal-artistieke sector en kunstenaars. En omdat makelen vooral een kwestie van doen is, brachten we ook vijftien inspirerende beelden samen.

Meer lezen? Download de volledige publicatie (pdf) 

 Makelaardij in erfgoed. Praktijkkennis voor Bruggenbouwers. PRAKTIJKMIDDAG

Op 20 mei 2011 werden alle geïnteresseerden uit de museumsector, het archiefwezen, expertisecentra en landelijke organisaties voor volkscultuur, kortom: alle verschillende deelsectoren van cultureel erfgoed, uitgenodigd voor een actieve en praktijkgerichte verkenning én verdieping van ‘makelaardij’. Tegelijkertijd werd de publicatie gepresenteerd en verspreid.

Een samenwerking tussen FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed vzw, KATHO, departement IPSOC, opleiding sociaal cultureel werk en tapis plein vzw. 

 Makelaarsdraaiboek en competenties

De werkingslijn Makelaardij in erfgoed bundelde verschillende initiatieven en publicaties, die op de website van FARO als dossier kunnen geraadpleegd worden. Bovendien diept FARO dit begrip nog steeds verder uit met nieuwe acties en documentatie. Dit proces kan u meevolgen door hier door te klikken naar het dossier.

Meer lezen over makelaarscompetenties? Klik hier (pdf).

 Mind The Bridge. STUDIEDAG

Op Mind the Bridge, 20 september 2011, onderzochten we hoe culturele huizen stevige bruggen bouwen naar hun publiek. Centraal staan bemiddelaars: individuen en organisaties die vanuit hun netwerk en kennis een nieuwe dynamiek binnen brengen. Mind the Bridge gaat over het tweerichtingsverkeer tussen publiek en cultuurorganisatie en over nieuwe partnerschappen in publiekswerking of cultuurbemiddeling. Met oa. cultuursocioloog Pascal Gielen, Synthia Griffin van het Londense Tate Modern en tal van keuzesessies.

Meer lezen? Het programma en alle verslagen vind je hier. Download hier de keynote sessie van Pascal Gielen. 

Een studiedag van en een samenwerking tussen Demos, Lasso, Erfgoedcel Brussel en tapis plein vzw.

Diversiteit: ruimte voor diversiteit in onze erfgoedwerkingen

Diversiteit is ongetwijfeld een actuele maatschappelijke uitdaging waarmee ook het erfgoedveld leert omgaan. Dit is een uitdaging van lange adem en waar vele spelers een rol in hebben, maar tapis plein vzw neemt voor dit participatievraagstuk graag een voortrekkersrol op. Tapis plein vertrekt vanuit een brede visie op maatschappelijke diversiteit in al zijn (sociaal-economische, culturele, etnisch-culturele …) vormen. De inzet is ervaring op te bouwen omtrent de manieren waarop diversiteit in onze erfgoedwerkingen haar plaats kan vinden. Tapis plein vzw volgt hiervoor diverse sporen en trajecten, en werkt ook graag méé met bestaande initiatieven in het veld, zoals de werkgroepen die FARO opzet omtrent erfgoed en migratie of het atelier diversiteit en participatie.

ACTIES

 Project migratie-erfgoed in de kijker

Op 30 oktober 2010 ging te C-Mine in Genk de tweejaarlijkse Open Forumdag door. Op deze dag maakt het Minderhedenforum samen met de aangesloten federaties van etnisch-culturele minderheden de balans op van de positie van etnisch-culturele minderheden in de samenleving. De jubileumeditie in 2010 wenste, naast de traditionele thema’s waarrond het Minderhedenforum werkt (onderwijs, tewerkstelling, media …) vooral het thema migratie-erfgoed in de kijker te zetten.

Tapis plein vzw stapte mee in dit traject. Ze bracht haar eigen ervaring voor de realisatie van tentoonstelling, workshops, participatie-evenmenten rond erfgoed in en bouwde al doende zelf ook verder ervaringen op in de inhouden, specificiteit, visies en gevoeligheden van het werken met en rond migratie en minderheden. Het resultaat was een tentoonstelling met een portret van 15 personen die door etnisch-culturele minderheden als ‘iconen’ beschouwd worden. Daarnaast liepen er trajecten met diverse verenigingen om hun eigen erfgoed-thema’s in beeld te brengen.

Klik hier om de tentoonstelling te zien (pdf).

 Masterproef: Een onderzoek naar de beleving van erfgoed bij migranten

Twee masterstudentes Hanne Peeters en Kimo Williame realiseerden in 2010 hun masterproef in de Pedagogische Wetenschappen  (KUL) in een onderzoek omtrent de beleving van erfgoed bij migranten, naar aanleiding van een vraag vanuit tapis plein vzw om dit thema te exploreren. De studenten stelden vast dat beleidsinitiatieven rond erfgoed hun relevantie steeds lijken te zoeken in gemeenschapsvormende waarden en manieren om iedereen in de samenleving te betrekken via erfgoed. Het beleid leek er echter aan voorbij te gaan, dat begrippen als gemeenschapsvorming, sociale cohesie, identiteitsconstructie … ook een problematisch aspect hebben. In hun masterproef pluizen ze deze begrippen uit en gaan op zoek naar een meer eigentijdse invulling ervan in relatie tot erfgoed en burgerschap in een diverse samenleving. De onderzoeksvraag luidde als volgt: 'Welke rol speelt erfgoed, zowel uit het land van oorsprong als uit het gastland, in het leven van Congolese en Ecuadoraanse immigranten in België en wat betekent dat voor de wijze waarop zij zich als burger ervaren?'

Meer lezen? Download hier de masterproef ‘Een onderzoek naar de beleving van erfgoed bij migranten’ (pdf).

 Atelier diversiteit en participatie / Cultuurforum 2020

Met het Cultuurforum wilde minister Joke Schauvliege het brede cultuurveld in 2010 het woord geven. Het forum is een proces waarbij professionals uit de cultuursectoren en de strategische adviesraad samen nadenken over de toekomst van cultuur en het cultuurbeleid in Vlaanderen. Tapis plein vzw dacht en bracht de stem van het erfgoedveld mee binnen in het atelier participatie en diversiteit. De visietekst kan je hier downloaden (pdf).

 A dog of Flanders. A dream too big to ignore. Een educatieve cardgame over interculturele verbeelding.

 Artikel ‘migratie-erfgoed (in)begrepen’

Een artikel geschreven door Jorijn Neyrinck en verschenen in het Faro-tijdschrift (nummer 1, jaargang 2011) dat focuste op erfgoed en migratie.

Meer lezen? Download het artikel hier (pdf).

Erfgoedgemeenschap

Op vraag van het collega-overleg van de Vlaamse erfgoedcellen, begeleidde tapis plein vzw een sessie rond het concept ‘erfgoedgemeenschap’. Het verslag van deze sessie met overeengekomen kenmerken en eigenschappen van ‘erfgoedgemeenschappen’ werd als een eerste poging tot definiëring in artikelvorm aangeboden op wikipedia. Het oordeel van de kritisch lezende ‘wikipedianen’ luidde ‘te weinig encyclopedisch onderbouwd’. Weliswaar onvermijdelijk wanneer het om nieuwe concepten gaat … Reden te meer om werk te maken van verdere reflectie en praktijkuitwisseling dus!

In november 2010 lanceerde tapis plein als vervolg op de oefening met de erfgoedcellen een gele briefkaartenactie om zicht te krijgen op visies die leven in de rest van het erfgoedveld en de reflectie te stimuleren. Het resultaat van deze actie vormde de basis voor een volgende bijeenkomst. Op 20 december bracht tapis plein de cultureel-erfgoedsector rond de feesttafel voor een nieuwe brainstorm rond het begrip erfgoedgemeenschap. Bij een hapje en een drankje staken een twintigtal erfgoedspelers de koppen bijeen. Vijf redenaars namen het woord, de anderen luisterden gretig en reflecteerden mee. Een boeiende discussie die verschillende pijnpunten en openstaande vragen blootlegde.

Meer lezen? Bekijk hier de nieuwsbrief Erfgoedgemeenschap.

Wat is een methodiek? Verkenning in Vlaanderen ifv erfgoedparticipatie

In het huidige erfgoedveld leeft na een decennium van grote projectdrukte, een grote behoefte aan het bestendigen van de opgebouwde ervaring en het uitwisselen van onderliggende methodieken.

Hoe die ervaringen bruikbaar gemaakt kunnen worden en de methodieken gedeeld worden kent echter geen eensluidende oplossing. Aan de start van 2010 deed tapis plein daarom een verkenningsronde bij belendende sectoren omtrent ‘methodieken’. Gesprekken met onder andere SoCiuS, Locus, hogescholen en universiteiten en zetten mee de (onder)zoekslijnen uit van de werking als expertisecentrum voor actieve erfgoedparticipatie. We wilden inzicht krijgen in de expertise omtrent methodieken die in andere sectoren reeds bestaat en hoe die voor de erfgoedsector zinvol kan zijn, de betekenis van het begrip ‘methodiek’ scherp stellen, enkele boeiende methodieken uitlichten en onderzoeken op toepasbaarheid in de erfgoedsector en deelbaarheid voor een duurzame projectwerking en een basis creëren voor de ontwikkeling van een ‘taal’ die in staat is om de praktijk in theorie te vertalen en voor nieuwe praktijkinvullingen toegankelijk te maken.

 Meer lezen? Download hier het verslag (pdf).